Novosti

Svetosavske svečanosti, 2020. godine

Godinama unazad škola obilježava 27. januar kao Dan škole i školsku slavu - Svetog Savu. I ove godine, dvodnevnom manifestacijom u saradnji sa Srednjoškolskim centrom "Milutin Milanković" Milići upriličen je prigodan program.

Učenici i nastavnici naše škole su nas školskom priredbom i muzičko scenskim programom  24. januara podsjetili na život Rastka Nemanjića.

27. januara u Domu kulture u Milićima, sa početkom u 11 časova, održana je Svetosavska akademija koja je  tradicionalno počela pjevanjem Svetosavske himne  i obraćanjem direktora naših škola. Učenici dramske sekcije zanimljivim komadom privukli su pažnju posjetilaca, a kao gosti nastupili su članovi Kamernog hora Kompanije "Boksit". Nakon Svečane akademije upriličen je ručak za zvanice i saradnike dviju škola.

Iz obraćanja protojerej stavrofora Ljubiše Vujičića, na Svetosavskoj besjedi 2019. godine

Najmlađe dijete velikog župana Stefana Nemanje i njegove supruge Ane. Rastko je rođen oko 1175. godine, kada su njegovi roditelјi bili već u poznim godinama. Sa navršenih 15 godina, Rastko je od oca dobio na upravu humsku oblast (Hum ili Zahumlјe). Uprava u Humu nije bila samo počasna titula, već je predstavlјala praktičnu školu državnog upravlјanja. Međutim, Rastka vlast nije zanimala. U toj školi, vladavine i zemalјskoga carstva,  Rastko je bio loš đak. Dvije godine kasnije, 1191.godine, kad je imao oko sedamnaest godina, Rastko bježi na Svetu goru, sa namjerom da se zamonaši. Stefan Nemanja je poslao potjeru za njim, ali ona je našla već zamonašenog Rastka, odnosno monaha Savu. 
Sava, monah. Svetogorac. Skromni sabrat manastira Vatoped, koji se u potpunosti posvetio podvižničkom životu i izučavanju bogoslovlјa. Sveta gora postaje njegov dom, škola duhovnog upravlјanja u kojoj je Sava,  bio najbolјi đak. Nakon nekoliko godina Stefan Nemanja se (25. marta 1196.) povukao sa vlasti koju je prepustio svom srednjem sinu Stefanu Nemanjiću. Zamonašio se u Studenici i dobio ime Simeon. Ubrzo se pridružio svom najmlađem sinu na Svetoj gori. Simeon i Sava na Svetoj Gori, pored toga što pomažu mnoge manstire, grade i jedan nov – manastir Hilandar. Nakon Simeonove smrti u Hilandaru (13. februara 1199. godine), Sava je nastavio da radi na organizovanju Hilandara, za koji je i izradio manastirski ustav.  
Uslijed sukoba između velikog župana Stefana Nemanjića i njegovog starijeg brata Vukana, Sava se sa očevim moštima vraća u Srbiju i miri braću. Sava postaje iguman manastira Studenice i u Srbiju prenosi uzore svetogorskog manastirskog života, to jest, osnivao je manastire, lavre i isposnice. Tada je otpočeo i Savin ktitorski rad, osnivanje škola i bolnica.  Za vrijeme svog boravka u Studenici, Sava je pored službe napisao i opširno Simeonovo žitije koje predstavlјa istaknuto djelo naše srednjovjekovne književnosti.  
Upravitelј najznačajnijeg manastira u Srbiji. Po nužnosti uklјučuje se i u državničke poslove i učestvuje u diplomatskim misijama. Jedna od diplomatskih misija je i put u Nikeju, sa namjerom da se dobije crkvena autokefalija. Iz Srbije, Sava je najprije otišao u Hilandar, a na put u Nikeju Sava je pošao 1219. godine. Savin ugled kao velikog duhovnika doprineo je uspjehu ove misije.  Istovremeno su donesene dvije odluke: 1. Da Srpska Crkva dobija autokefalnost i 2. Da će Sava biti hirotonisan za arhiepiskopa. 
Sava odmah po povratku u Srbiji počinje rad na organizaciji novih i uređenju starih crkvenih jedinica. Prethodno, na putu iz Nikeje, Sava određeno vrijeme boravi u Solunu i na Svetoj gori gdje radi na izradi crkvenog ustava – Nomokanona ili Krmčije. Krmčija svetog Save ne samo da će postati centralni crkveno-pravni spis Srpske Crkve u srednjovjekovnom periodu, već će zauzimati centralno mjesto i u bugarskoj i ruskoj Crkvi. Za sjedište nove Srpske arhiepiskopije Sava određuje manastir Žiču. Osniva 11 eparhija (episkopija) uklјučujući i arhiepiskopiju u Žiči. Za episkope je postavio svoje učenike od kojih su neki  upravo stigli iz Hilandara.  
Godine 1229. Sava kreće na svoje prvo pokloničko putovanje u Svetu zemlјu. On je iz Dalmacije, odnosno primorske oblasti srpske države, otplovio za Palestinu. Obišao je Jerusalim, Vitlejem, Jordan kao i manastir Svetog Save Osvećenog (Jerusalimskog). Na ovom putu, Sava je sigurno proučio Jerusalimski tipik po kome je organizovan život u manastiru Svetog Save Osvećenog. Po povratku u Srbiju 1230. u bogoslužbenu praksu srpske crkve uneo je neke elemente iz ovog tipika. 
Pet godina kasnije, 1234. godine, Sava kreće na svoje drugo pokloničko putovanje, prethodno povukavši se sa položaja srpskog arhiepiskopa. Odluku je saopštio na saboru u Žiči i za naslednika je postavio svog učenika Arsenija. Krenuo je iz Budve u proleće 1234. godine i uputio se ka južnoj Italiji. Iako je brod kojim je Sava plovio bio žrtva gusarskog napada, Sava je ipak uspešno prispeo u luku Brindizi. Odatle se zaputio u Palestinu gde se u Jerusalimu sastao sa patrijarhom Atanasijem. Slobodno se dalјe kretao po Egiptu gde je vladala dinastija Ejubida. Sastao se i sa aleksandrijskim patrijarhom, a zatim ga je lično primio sultan Al Kamil koji mu je obezbedio vodiče za obilazak Sinaja. Sa Sinaja ponovo odlazi u Jerusalim i preko Antiohije dolazi u Malu Aziju. U Carigradu je ponovo boravio u manastiru Bogorodice Evergetide gde je primio poziv bugarskog cara Ivana Asena II da ga poseti. Krajem 1235. ili početkom 1236. stigao je u Trnovo. U Trnovu je umro 14. (27) januara 1236. godine.  
Sveti Sava. Prosvetitelј srpski i učitelј. Još za života poštovan je kao svet čovjek, te je ubrzo nakon smrti i kanonizovan. Nјegovo tijelo je  (1237.) preneseno iz Bugarske u Srbiju i pohranjeno u manastiru Mileševi. Savino poštovanje u narodu je bilo ogromno, čak ni Turci spalјivanjem Savinih moštiju 1594. godine u Beogradu u znak odmazde protiv pobunjenih Srba nisu smanjili poštovanje koje je srpski narod gajio prema svetom Savi. Naprotiv. Na istom  mjestu danas stoji veličanstven  hram. Svijest o značaju Svetog Save učinila je i to da su razna djela prosvetnog i kulturnog značaja u srpskim sredinama obavlјana na Savindan. Tako na primjer, na Savindan 1826. osnovana je Matica srpska. Istog dana je i Sava Vuković potpisao zaveštanje kojim je osnovana Srpska gimnazija u Novom Sadu 1810. godine. Nakon oslobođenja od Turaka sveti Sava se praznuje u školama i smatra zaštitnikom i pokrovitelјem srpskih škola. Kao školska slava dan Svetog Save se nije proslavlјao samo u perodu komunističke vlasti u Jugoslaviji.  
Sava  monah, arhiepiskop, diplomata, učitelј puta koji vodi kroz život... Evo, sada je nešto više od 800 godina od njegovog rođenja, nešto malo manje od 800 godina od njegove smrti i tačno 800 godina od njegovog centralnog djela – organizivanja (autokefalije) naše Srpske Pravoslavne Crkve. 800 godina  kulture, 800 godina kulture usmjerne ka Hristu. Kulture koja se utemelјila na žrtvi, na odricanju od prestola i izboru Carstva Nebeskog. 
Sava, kaluđer, monah, onaj koji nema poroda. Ali... da nabrojimo neku od njegove djece, nekoliko njegovih sinova i kćeri: Uroša, Milutina, cara Dušana, kneza Lazara, Obilića, Milicu i Jefimiju, despote Stefana i Đurđa, Makarija Skolovića, Čarnojević Arsenija, Karađorđa i Miloša, Višnjić Filipa i Čučuk Stanu, Starinu Novaka, svetog Vasilija Ostroškoga kome Sveti Sava bješe uzor vjere, podviga, odricanja i čistoga života, Petra Cetinjskoga, Nikolaja Lelićkoga i Justina Ćelijskoga. Mnogo ih je, ne možemo ih sve pobrojati, ali pomenućemo još i: Vojislava Ilića, Jovana Jovanovića Zmaja, Milicu Stojadinović Srpkinju, Nјegoša, Marka Milјanova, kralјeve Nikolu i Petra, Isidoru Sekulić i Desanku Maksimović, Nadeždu Petrović, Miloša Crnjanskog, Ivu Andrića, Matiju (Bećkovića), Patrijarha Pavla, Pomenućemo i Petra Sarajevskog, Platona Banjalučkog, djecu prebilovačku, djecu jasenovačku. Pomenućemo i Divca, Danilovića, Đorđevića, Đokovića, Španovićku, Stankovića .  
Ne možemo se svi prebrojati, ali ja nas ovdje vidim mnogo. Mnogo djece oca našeg Save. Našeg učitelјa, učenika Hristovog, kome je zajedno sa Ocem i Duhom Svetim slava u vijekove vijekova. Amin. 

Fotografije pogledajte u sekciji Galerija.